Ομιλία Στ.Καλαφάτη στη Βουλή – Καθυστερήσεις και χαμηλές αποδόσεις της απορρόφησης ευρωπαϊκών πόρων στην Ελλάδα

Τα προβλήματα στην αξιοποίηση πόρων του ΕΣΠΑ και την υποχώρηση της ελληνικής συμμετοχής στα προγράμματα HORIZON 2020 για την προαγωγή της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας, επισήμανε σήμερα από το βήμα της Βουλής ο αναπληρωτής Τομεάρχης Εξωτερικών της Ν.Δ. Βουλευτής Α΄ Θεσσαλονίκης Σταύρος Καλαφάτης, μιλώντας ως εισηγητής της αξιωματικής αντιπολίτευσης στην κοινή συνεδρίαση των ειδικών επιτροπών Ευρωπαϊκών Υποθέσεων και Περιφερειών του ελληνικού Κοινοβουλίου, με τη συμμετοχή ως κεντρικής ομιλήτριας της Ευρωπαίας Επιτρόπου, αρμόδιας για την Περιφερειακή Πολιτική της Ε.Ε κ. Corina Cretu.

Ο κ. Καλαφάτης στάθηκε ιδιαίτερα στα επιχειρησιακά θέματα του ΕΣΠΑ, ζητώντας να εξεταστούν τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ε.Ε., τρία ζητήματα:

«Το πρώτο αφορά στη λογιστική και όχι αποδοτική διαχείριση των πόρων. Υπάρχει δηλαδή απλή επίτευξη των στόχων σε αριθμητικό επίπεδο που συχνά δεν αντιστοιχεί σε εισροή των πόρων στην πραγματική οικονομία. Στην Ελλάδα η εμπροσθοβαρής ενεργοποίηση του ΕΣΠΑ δε συνάδει με την ανάγκη εμπροσθοβαρούς εκταμίευσης των πόρων στην πραγματική οικονομία, όταν μάλιστα η ύφεση παραμένει και η αξιολόγηση του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής δεν έχει ολοκληρωθεί. Μπορεί να έχουμε πετύχει την αριθμητική απορρόφηση αξιοποιώντας ορισμένες εξελίξεις των κανονισμών, όμως η πραγματική απορρόφηση είναι πολύ κατώτερη.

Το δεύτερο ζήτημα αφορά στις χαμηλές επιδόσεις του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου και της πρωτοβουλίας για την απασχόληση των νέων. Στα προγράμματα του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου διαπιστώνω ότι η μέχρι σήμερα εφαρμογή τους δείχνει ότι δεν υπηρετούν έμπρακτα τη δημιουργία βιώσιμων θέσεων απασχόλησης είτε τη δημιουργία επιχειρηματικών σχημάτων και προωθούν περισσότερο μία πρόσκαιρη μείωση της ανεργίας.

Το τρίτο πρόβλημα είναι οι καθυστερήσεις στην υλοποίηση των προγραμμάτων. Οι καθυστερήσεις που οδηγούν σε αναποτελεσματικότητα στη διαχείριση των χρημάτων των Ευρωπαίων φορολογουμένων και είναι ένα πανευρωπαϊκό ζήτημα.»

Αναφερόμενος στα προγράμματα HORIZON 2020 για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, ο κ. Καλαφάτης ζήτησε την τοποθέτηση της κ. Cretu  για την υποχώρηση της ελληνικής συμμετοχής τη διετία 2015-2016, τόσο στο επίπεδο των ελληνικών φορέων που υλοποιούν δράσεις, όσο και στην επιτυχή υλοποίηση των δράσεων αυτών.

Τέλος, ο κ. Καλαφάτης κάλεσε την κ. Cretu  «να παρουσιάσει τις θέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την πορεία και την προοπτική του έργου κατασκευής του Μετρό Θεσσαλονίκης».

ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΙΖ΄ – ΣΥΝΟΔΟΣ B΄

Στην Αθήνα, σήμερα, 5 Απριλίου 2017, ημέρα Τετάρτη και ώρα 10:40΄, στην Αίθουσα Γερουσίας, συνήλθαν σε κοινή συνεδρίαση η Ειδική Διαρκής Επιτροπή Ευρωπαϊκών Υποθέσεων και η Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Περιφερειών, υπό την προεδρία του κ. Αναστάσιου Κουράκη, Α΄ Αντιπροέδρου της Βουλής και Προέδρου της Ειδικής Διαρκούς Επιτροπής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, με θέμα ημερήσιας διάταξης:

Ομιλία της Επιτρόπου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αρμόδιας για Θέματα Περιφερειακής Πολιτικής, κυρίας Corina Creţu, με θέμα: «Η Πολιτική Συνοχής στην Ελλάδα: επιτυχίες, προκλήσεις και προοπτικές».

ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΚΟΥΡΑΚΗΣ (Α΄ Αντιπρόεδρος της Βουλής – Προεδρεύων των  Επιτροπών):

Τον λόγο έχει ο κ. Καλαφάτης.

ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΛΑΦΑΤΗΣ (Εισηγητής της Κοινοβουλευτικής Ομάδας της Ν.Δ.): Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, αγαπητή κυρία Επίτροπε, σας καλωσορίζω στη σημερινή μας συνεδρίαση στο πλαίσιο μιας ακόμα επίσκεψή σας στη χώρα μας, που αντικατοπτρίζει το έμπρακτο ενδιαφέρον της Ε.Ε., αλλά και το δικό σας προσωπικά απέναντι στην Ελλάδα.

Επιτρέψτε μου, μάλιστα, να επισημάνω τη χαρά μου για το γεγονός ότι θα επισκεφθείτε και τη πόλη μου, τη Θεσσαλονίκη.

Η συμβολή των διαρθρωτικών ταμείων, καθώς και των μηχανισμών και εργαλείων χρηματοδότησης για επενδύσεις και για δημιουργία νέων θέσεων εργασίας στην επίτευξη μιας περισσότερο ισχυρής πολιτικής συνοχής, είναι καθοριστική. Πόσο μάλλον για την Ελλάδα, η οποία συνεχίζει μετά από μια αναλαμπή ανάπτυξης στα τέλη του 2014, να σέρνεται και πάλι στην δίνη της ύφεσης η οποία αποτελεί τον κύριο ανασταλτικό παράγοντα τροχοπέδη στην αξιοποίηση των κοινοτικών πόρων της περιόδου 2014 – 2020.

Βέβαια, στο πλαίσιο αυτό, όσο καλή διάθεση και να έχει κανείς, δυσκολεύεται να αντιληφθεί από που πηγάζει ο αυτοθαυμασμός της κυβέρνησης, όπως εκφράστηκε προηγουμένως, μιας και η ζώσα πραγματικότητα στη χώρα μας διαφέρει δραματικά από την πραγματικότητα που περιγράφηκε προηγουμένως. Ωστόσο, η αλήθεια είναι ότι τα κονδύλια της Ε.Ε. αποτέλεσαν θεμέλιο λίθο στην ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό της Ελλάδας. Υλοποιήθηκαν σημαντικά έργα, ωφέλιμα για τους πολίτες και την ανάπτυξη της χώρας.

Η σύγκλιση της Ελλάδος με τις υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε. και η συμπόρευση της με τους στόχους, τις νέες στρατηγικές της Ε.Ε. για την έξυπνη εξειδίκευση και την χωρική ανάπτυξη, απαιτούν την ισχυρή βούληση για την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων και διαρθρωτικών αλλαγών που δίνουν ώθηση στο επιχειρείν, στην προσέλκυση αλλά και στην υλοποίηση επενδύσεων χωρίς αναστολές, φραγμούς και φορολογικά, θεσμικά, ασφαλιστικά αντικίνητρα, τα οποία στη χώρα μας τα δύο τελευταία χρόνια τείνουν να λάβουν διαστάσεις επιδημίας. Δεύτερον, απαιτούν την ενεργή συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στο σχεδιασμό της αναπτυξιακής πολιτικής. Τρίτον, την ύπαρξη αποτελεσματικής δημόσιας διοίκησης που συντονίζεται σωστά, διαβουλεύεται τακτικά με όλους τους φορείς και περιορίζει τη γραφειοκρατία. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να εξασφαλίσουμε τις αναγκαίες θέσεις απασχόλησης και να μπούμε σε τροχιά ανάπτυξης, που είναι και το ζητούμενο. Τα παραπάνω αποτελούν βασικές προτεραιότητες του προγράμματος της Ν.Δ..

Μπαίνοντας στα ζητήματα του ΕΣΠΑ, θα ήθελα να θέσω υπόψη σας τρία ανοιχτά ζητήματα – στοιχήματα, έξι θέσεις – προτάσεις και κάποια ερωτήματα. Σε σχέση με τα τρία στοιχήματα, το πρώτο αφορά στη λογιστική και όχι αποδοτική διαχείριση των πόρων. Υπάρχει, δηλαδή, απλή επίτευξη των στόχων σε αριθμητικό επίπεδο, που συχνά δεν αντιστοιχεί στην εισροή των πόρων στην πραγματική οικονομία. Στην Ελλάδα, η εμπροσθοβαρής ενεργοποίηση του ΕΣΠΑ δεν συστοιχίζεται με την εμπροσθοβαρή εκταμίευση των πόρων στην πραγματική οικονομία. Μπορεί να έχουμε πετύχει την αριθμητική απορρόφηση αξιοποιώντας ορισμένες εξελίξεις των κανονισμών, όμως η πραγματική απορρόφηση είναι πολύ κατώτερη.

Το δεύτερο στοίχημα αφορά στις χαμηλές επιδόσεις του ευρωπαϊκού κοινωνικού ταμείου και της πρωτοβουλίας για την απασχόληση των νέων. Στα προγράμματα του ευρωπαϊκού κοινωνικού ταμείου, διαπιστώνω ότι η μέχρι σήμερα εφαρμογή τους δείχνει ότι δεν υπηρετούν έμπρακτα τη δημιουργία βιώσιμων θέσεων απασχόλησης είτε δημιουργία επιχειρηματικών σχημάτων, αλλά προωθούν περισσότερο μια πρόσκαιρη μείωση της ανεργίας.

Το τρίτο στοίχημα αφορά τις καθυστερήσεις στην υλοποίηση των προγραμμάτων, καθυστερήσεις που οδηγούν σε αναποτελεσματικότητα στη διαχείριση των χρημάτων των ευρωπαίων φορολογουμένων και αυτό είναι επίσης ένα πανευρωπαϊκό ζήτημα. Όλα αυτά τα τρία στοιχήματα – εμπόδια έχουν έντονο και ελληνικό, αλλά πιθανότατα και ευρωπαϊκό χαρακτήρα.

Θα ήθελα να κάνω και έξι θέσεις – προτάσεις, τη στιγμή, κυρία Επίτροπε. Πρώτον, η συμβολή των διαρθρωτικών και επενδυτικών ταμείων θα πρέπει να κινείται σε μια αναπτυξιακή λογική, να είναι ιδιαίτερα σημαντικά για κράτη μέλη που υπέστησαν βαριές οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες λόγω προσφυγικού και της οικονομικής κρίσης και να μην αποτελούν μέσα εφαρμογής δημοσιονομικής περιοριστικής πολιτικής.

Δεύτερον, ο συνδυασμός όλων των μέσων για τη χρηματοδότηση ιδιαίτερα της νεανικής επιχειρηματικότητας και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, αλλά και η ευελιξία στην πρόσβαση τους σε κεφάλαια, να αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα. Τρίτον, είναι πολύ σημαντικό για τη χώρα μας η σύνδεση των πόρων των ΕΔΕΤ, των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων με το EFSI, να ακολουθεί και μια χωρική προσέγγιση ειδικά για τις χώρες που βρίσκονται σε χαμηλά ποσοστά Α.Ε.Π..

Τέταρτον, η κατανομή των πόρων για την επόμενη περίοδο δεν θα πρέπει να γίνει αυστηρά με βάση το ΑΕΠ, αλλά και με άλλα κριτήρια, πχ στην Ελλάδα οι συνέπειες της κρίσης και το προσφυγικό καθώς και ιδιαιτερότητες που αντιμετωπίζουν οι περιφέρειες.

Πέμπτον, η απλοποίηση των κανόνων -και σε αυτό απ’ ότι έχω καταλάβει υπάρχει πρόοδος της διοικητικής γραφειοκρατίας για την καλύτερη κατανόησή τους από τους πολίτες, που αφενός είναι οι κύριοι κριτές και αφετέρου οι αποδέκτες της πολιτικής- θα πρέπει να προχωρήσει στο μέγιστο δυνατό βαθμό και από ότι κατάλαβα έχουν γίνει βήματα.

Επίσης, στην κατεύθυνση της ενδυνάμωσης της σχέσης των ευρωπαίων πολιτών με τα ευρωπαϊκά όργανα, αλλά και της ίδιας της εικόνας της ΕΕ προς αυτούς, θεωρώ χρήσιμη τη δημιουργία on line πλατφόρμας, που θα δείχνει σε πραγματικό χρόνο την υλοποίηση κάθε ΕΣΠΑ, με στοιχεία απορρόφησης, εξέλιξης κάθε έργου με πληροφορίες και φωτογραφικό υλικό.

Στην Ελλάδα υλοποιήθηκε μια αντίστοιχη προσπάθεια το 2014 για το ΕΣΠΑ 2007 – 2013 με την βοήθεια της task force, που επέδρασε θετικά στην ενημέρωση των πολιτών και στην εμπέδωση της διαφανούς διαχείρισης των πόρων -κάνατε μια σχετική αναφορά κυρία Επίτροπε- δεν ξέρω αν αυτό είναι το πρότζεκτ, το οποίο έχετε ήδη ξεκινήσει και το προχωράτε και είναι πάρα πολύ θετικό εφόσον συμβαίνει αυτό. Θα μου το επιβεβαιώσετε στην δευτερολογία σας.

Θα σας θέσω δύο ερωτήματα -είχα αρκετά να θέσω αλλά θα σεβαστώ το χρόνο των συναδέλφων. Πρώτον, θα ήθελα ένα σχόλιο σχετικά με τα θέματα ανταγωνιστικότητας και θα ήθελα την άποψη της Επιτρόπου, για το γεγονός  ότι στα προγράμματα του ORIZON 20 – 20 ελληνική συμμετοχή, τη διετία 2015 – 2017 υποχώρησε τόσο στο επίπεδο των ελληνικών φορέων όσο και στην επιτυχή υλοποίηση των δράσεων αυτών.

Τέλος και κλείνω με αυτό στέκομαι σε ένα θέμα, που και η ίδια με τον τρόπο που αναφέρθηκε πραγματικά του δίνει μεγάλη σημασία, και χαίρομαι. Είναι το ζήτημα του Μετρό Θεσσαλονίκης. Έχει τεράστια σημασία για πολλούς λόγους και γνωρίζω και το προσωπικό ενδιαφέρον της κυρίας Επιτρόπου, και την ευχαριστώ επίσης από το Βήμα της Βουλής γι’ αυτό, ωστόσο το ερώτημα που θέλω να θέσω και κλείνω με αυτό, σχετικά με το Μετρό, αν μπορεί να μας πει η κυρία Επίτροπος κάποιες θέσεις σχετικά με την όπως φαίνεται αναπόφευκτη παράταση και μάλιστα, για άγνωστο χρονικό διάστημα της οριστικής παράδοσης του έργου. Δεύτερον, σχετικά με το αν θα υπάρχει κάποιος κίνδυνος με τη χρηματοδότηση του έργου και τρίτον, σχετικά με το αν θα υποστηριχθεί χρηματοδοτικά η όποια λύση με ευρωπαϊκούς ή  με εθνικούς πόρους.

Αναμένουμε με ενδιαφέρον τις απαντήσεις της κυρίας Επιτρόπου, στην οποία επίσης εύχομαι καλή διαμονή και κάθε επιτυχία στην επίσκεψη που έχει πραγματοποιήσει στον τόπο μας.

Καλωσήρθατε και πάλι. Ευχαριστώ πολύ.